We Madrid it!

Het voorbije verlengde weekend zijn we naar Madrid geweest. Eindelijk een kans om onder het mom van een city trip het fameuze Prado museum te bezoeken, zo dacht ik. Maar de stad zelf is ook absoluut de moeite waard: lekkere tapa’s en wijn, overal Camper winkels, brede lanen en schitterende gebouwen, uitgestrekte parken, heerlijke cafe con leche. En een lekker zonnetje in deze tijd van het jaar. Onze hotelkamer kon ons niet afsluiten van het Madrileens feestgedruis en de vlucht met Virgin Express leek wel erg op massatransport, maar alles bijeen was het heel leuk.Vrijdag hebben we geen museum gedaan en zaterdag zijn we ’s avonds even langsgegaan bij het Reina Sofia museum. Het grote werk - het Prado museum – stelden we uit tot zondag. In het Reina Sofia was, o godsgeschenk, een tijdelijke show met schilderijen van Chuck Close. Hier en daar heb ik wel al eens een geïsoleerd werk van hem gezien. Maar ik kan u zeggen dat een ganse hal met schilderijen van hem echt wel indruk maakt. Temeer daar het stuk voor stuk serieuze lappen betrof: 2,5 meter hoog op 2 meter was een typisch formaat. Allemaal portretten, zoals gebruikelijk. Gebaseerd op foto’s, in de beginjaren hyperrealistisch weergegeven en later op diverse originele wijzen verrasterd. Het principe is daarbij altijd hetzelfde: het neutraal registreren van licht en donker, van vormen en kleuren. Een abstracte aanpak waarbij een realistisch beeld wordt bekomen, een aanpak die ook Gerhard Richter niet onbekend is! Verder in het Reina Sofia stuitten we op de Guernica van Picasso. Monumentaal. Goed geschilderd. Streng bewaakt. Veel volk. Zeer interessant was de fotoreeks over het maken van het werk. Stap 1: de figuren plaatsen, stap 2: daar een vlakverdeling overheen tekenen, stap 3: de aldus versneden vlakken inkleuren, stap 4: nog veel veranderen. Dat moet ik zelf eens proberen, misschien best op een ietwat kleiner formaat. Verder nogal wat Dali’s en Miro’s in het museum. Van deze laatste o.a. het werk dat al jaren op mijn koffiemok prijkt (zie foto). Tijd om terug de stad in te trekken en rechtopstaand aan de bar een paar tapa’s en een pintje achterover te slaan. Slechts met mate uitgerust schoven we de volgende morgen aan voor het Prado. 100 zalen, hoe moesten we dat aanpakken? We begonnen met wat Vlaamse Primitieven: een aanbidding van Memling, een heilige Barbara van Van Der Weyden, het leven van Maria van Bouts. Waarop een gigantische klepper volgde: De Tuin der Lusten van Jeroen Bosch. Fenomenaal werk: de psychedelische kleuren, de waanzinnige verbeelding, de talloze details. Ironisch genoeg moet die schilderkunstige overdaad één van de zeven hoofdzonden uitbeelden, meer bepaald overdaad. Terwijl het linkerpaneel nog het paradijs afbeeldt, toont het centrale luik een overbevolkte wereld waarin de mens zich gulzig aan diverse geneugten overgeeft. Het rechterpaneel geeft aan waar dat alles toe leidt, meer bepaald de hel. Terug naar het Prado en een verdiep hoger zaten we al snel weer in de schilderkunstige hemel. Die begon met een bekend naakt van Goya, waarvan ook een geklede versie blijkt te bestaan. Geef mij maar het naakt! Via via kwamen we terecht bij Velasquez. Onder andere bij een beroemd familieportret waarvan ik niet wist dat het van hem was: De eredames. Prachtige compositie waarbij de figuren zich vnl. in de onderste helft bevinden, een ruimtescheppende truuk die ook Francis Bacon en Neo Rauch niet onbekend is. Volgden nog meer schilderijen van Velasquez, stuk voor stuk meesterwerken. Nu snap ik waarom Dali zich aan deze schilder spiegelde en er zelfs een kruisiging van naschilderde. Ineens kwamen we aan bij mijn grote favoriet: El Greco. Zere voeten en honger verdwenen bij al die bleke en verticaal uitgerokken figuren vervuld van mystieke extase en gekleed in felgekleurde gewaden. Ik herkende al direct De man met de hand op de borst. Verder viel ik achterover van: De aanbidding door de herders, de luiken van het retabel van een kerk in Madrid met o.a. een kruisiging, een Christus die het kruis draagt (met zowaar een vierkant halo). Geschilderd door iemand die werkelijk doortrokken was van zijn geloof, heel ontroerend. Hoewel we hierna voor mijn part naar huis terug konden, volgden nog een paar zalen met werk van Rubens, alweer een schilderheld van mij. Ik herkende o.a. Adam en Eva en De 3 gratieën. Deze laatsten hingen er lekker volslank bij, terwijl wij zowat van de honger omkwamen. Achteloos een Rembrandt en nog wat Titiaan’s passerend lieten we de laatste 10 zalen voor wat ze waren en ontsnapten naar het park met een broodje. Volgden nog: een zakje nootjes, een frisco en nog een laatste cafe con leche. Waarna we ons terug als sardienen de Spaanse lucht lieten inheffen, ge moet wat voor de kunst over hebben niewaar.

Kunstfilm 2

Van een vriendin kreeg ik de video Love Is The Devil te leen. Een biografische film over Francis Bacon, zo leek het wel, maar zo heb ik het toch niet ervaren. Misschien ben ik een te groot bewonderaar van Bacon’s schilderijen om te kunnen genieten van een film over de man zelf. En zeker niet van een film die een dergelijk negatief beeld schetst van zijn leven. De film beperkt zich tot zijn relatie met George Dyer die begon in 1964. Je kan je niet van de indruk ontdoen dat Bacon door zijn wrede houding onrechtstreeks heeft bijgedragen tot de zelfmoord van zijn vriend in 1971. Nu weten we allemaal wel dat geweld een belangrijk onderwerp is in Bacon’s werk, maar dat de film dat zo sterk associeert met zijn persoonlijk leven vind ik toch wel demystifiërend. Je denkt dan dat de kunstenaar dat onderwerp abstract benadert, vanuit een intellectuele onvrede met het geweld in de wereld of zo. Dat zijn schilderijen erg esthetisch zijn, versterkt nog die indruk. Met Picasso had ik een gelijkaardige ervaring. Het is moeilijk om te aanvaarden dat iemand die zo’n mooie schilderijen maakte, zo wreed tekeer kon gaan tegen zijn vrouw(en). Een ander probleem met Love Is The Devil vind ik de fotografie van de film. Uiteraard kon de regisseur het niet laten om gezichten vervormd weer te geven, scènes te modelleren op bestaande schilderijen of bebloede figuren op te voeren in nachtmerries. Ik vond dat allemaal heel goed gedaan, maar het geeft mij toch niet hetzelfde gevoel als een schilderij. Wat misschien ook niet de bedoeling is, maar wat is dan het nut ervan? Wel heel erg goed vond ik Derik Jacobi, die de rol van Bacon speelt. Heel overtuigend, op de sarcastische dialogen na. Bijna zoals ik de schilder zag in een filmpje op de expo in Dusseldorf. Hij geeft nog een zekere warmte aan het personage, iets wat we volgens mij hadden moeten missen als, zoals oorspronkelijk gepland, Malcolm McDowell de rol had gespeeld. Enfin, misschien heb ik door de film wel de echte Francis Bacon leren kennen, maar echt gelukkig ben ik daar niet mee.

Tijd voor Hasselt

Ik haat het obligate winkelen op zaterdag, maar als er ook een leuke tentoonstelling af kan ben ik vlug omgepraat. Bestemming was dit keer Hasselt, de vijfde winkelstad van Vlaanderen. We kochten er thee en een mooie draagbare radio, hoewel we eigenlijk op zoek waren naar een vuilbak voor de keuken en andere nuttige dingen. De expo ging door in Z33 onder de titel The Suspended Moment. Ik had begrepen dat de tentoonstelling iets met tijd te maken had en vond daarin een extra motivatie omdat Jessie’s werk daar ook over gaat. Bij een aantal werken was de referentie heel duidelijk, bij andere moest je er de brochure op nalezen om de link te zien. Beide gevallen deden zich voor bij Naoya Hatakeyama. Die toonde mooie foto’s van explosies in steengroeves, een verwijzing naar het abrupt stopzetten van miljoenen jaren geologische tijdrekening. Foto’s van stedelijke landschappen genomen door een beregende autoruit waren minder zelfverklarend, maar in ieder geval zeer mooi om naar te kijken. Blijkt dan dat de titel ervan, Slow Glass, verwijst naar een science fiction verhaal waarin een nieuwe glassoort toelaat om in het verleden te kijken. Een mooie uitleg toch? En zo waren er nog tal van andere duidelijke/onduidelijke maar toch erg leuke werken te zien: kleine sculpturen van Karin Sander gemaakt door een machine d.m.v. een 3D-opmeting van een menselijke figuur, schilderachtige foto’s van Jörg Sasse die eigenlijk gemanipuleerde amateurfoto’s blijken te zijn, een werk van Fabien Rigobert gebaseerd op een fotoreeks die door interpolatie is omgezet in een film. Ook werk van meer bekende kunstenaars: stills van stromend water van Roni Horn, portretten van Jeff Wall, een do-it-yourself performance van Erwin Wurm. Dus de werken hadden allemaal iets met tijd te maken, maar waarom? Een artikel over de expo in de krant maakte veel duidelijk. Blijkt dat de werken uit de collectie komen van de Nederlandse verzamelaar Han Nefkens. Die verzilverde ooit zijn aandelen om er hedendaagse kunst mee te kopen, voorwaar een mooi gebaar! De man is bovendien seropositief en weet dat hij ondanks de medicijnen geen tijd te verliezen heeft. Kunst is voor hem een manier om de tijd stil te zetten, vandaar dus de titel The Suspended Moment. Het feit dat er voornamelijk foto’s in de collectie zitten past eveneens in dat concept. Enfin, het heeft ons in elk geval weer een mooi moment opgeleverd. En voor wie daar ook zin in heeft: de expo loopt nog tot 22 april. Tijd genoeg dus!