Iedereen kan tekenen

Er zou een leeftijd zijn waarop een kind van nature goed kan tekenen. Het kijkt dan op een abstracte manier naar de wereld, het ziet vormen en kleuren waaraan het nog niet teveel betekenis kan geven. En wat is een tekening of een schilderij nu meer dan een puzzel van vormen kleuren? Zet die op papier alsof je een printer bent en zie: een nauwkeurige representatie van de realiteit ontstaat. Die natuurlijke gave valt voor het moment waarop we poppetjes leren tekenen, je weet wel, door bolletjes van verschillende dimensies aaneen te plakken en te voorzien van harken bij wijze van armen en benen.
 Die symbolische aanpak wordt zo overdreven gestimuleerd dat een kind zijn natuurlijke aanleg snel weer kwijtspeelt. Een goede manier om die terug te krijgen wordt beschreven in het beroemde boek "Drawing with the Right Brain" van Betty Edwards. Die stelt dat we te symbolisch, te rationeel kijken. Die ratio zit in de linkerkant van ons brein, vandaar dus het idee om bij het tekenen de rechter hersenhelft te stimuleren. Wat je kan doen door de betekenis uit het beeld te halen, bijvoorbeeld door het om te draaien. Hoeveel kunstenaars zijn er niet die deze truuk toepassen! Michael Borremans had het er nog over in een recent interview, hij schildert van foto's en draait ze gewoon om bij het schilderen. De methode van Edwards is erg goed om snel een goed resultaat te verkrijgen. Maar voor wie wat meer tijd heeft voldoet ook de traditionele tekenopleiding. Dat beweert toch James McMullan in zijn wekelijkse column in de New York Times. Elke week leert hij de lezer een nieuwe waarnemingstruuk. De eerste les gaat over het kijken in ellipsen. De tweede behandelt arceren als middel om donker-licht gradaties weer te geven. Daarna heeft hij het over perspectief. Heel traditioneel allemaal. In nog een les heeft hij het over het tekenen van de natuur. En in de laatste les tot nu toe gaat het over de vorm van de dingen. Eigenlijk heeft hij het net als Edwards over manieren om niet-symbolisch te kijken. Al komt er bij hem toch wat meer ratio kijken, je moet toch iets meer nadenken over wat je ziet. Met dat verschil dat je het niet herleidt tot louter functionele onderdelen (het kop-lijf-armen-benen verhaal van het symbolisch tekenen) maar tot datgene waaruit een beeld werkelijk is samengesteld (ellipsen, perpectief, vormen en dergelijke). Zelf teken ik eerder à la Edwards. Misschien doe ik dat ook liever. Tekenen als een printer is ontspannender omdat het je geest pas echt leeg maakt, ik moet voor mijn werk al genoeg nadenken!